مسجد، نام جای و در لغت به معنای مکان سجده و مسجد النبی کوهسنگی مشهد عبادت است[1] و در اصطلاح، به مکانی گفته می‌شود که جایگاه عبادت و خضوع است. هر یکسری کلمه و واژه مسجد درخصوص چهار دیواری خاصی به شغل می‌رود که برای عبادت تاسیس شده است، ولی در اسلام تمامی زمین، پاک و پاکیزه میباشد و می تواند سجده‌گاه و مسجد مؤمن قرار گیرد.
فرستاده اکرم(ص) در حدیثی بعداز ذکر فضیلت مسجد الحرام و مسجد الأقصی، به ابوذر فرمود: «حیثما ادرکتک الصلاة فصلِّ و الأرض لک مسجد؛[2] هر جا وقت نماز رسید، به عبارتی جا نماز بخوان که سرتاسر زمین برای تو مسجد می باشد».
واژه مسجد، با صیغه‌های متفاوت 29 توشه آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد در قرآن به عمل رفته و در بیشتر مورد ها، منظور مسجد الحرام میباشد که تحت عنوان اول مسجد روی زمین شناخته و برای عبادت عموم تاسیس شده است:
) إِنّ أَوّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنّاسِ لَلّذی بِبَکّةَ مُتوشهَکًا وَ هُدًى لِلْعالَمینَ(؛[3]
«اولیه منزل‌ای که برای عموم قرار داده گردیده‌است، منزل‌ای می باشد در مکه که مایه برکت و هدایت برای جهانیان هست».
مهم ترین نقش مسجد، مرکزیت بخشیدن به عبادت مسلمانها هست. مسجد محیطی، هست که بشر ناپاک نباید وارد آن خواهد شد و دور و بر و زمین آن می بایست از هر سیرتکامل زشتی محفوظ باشد.
مسجد ضمن مرکزیت برای عبادت، محلی برای نماد دادن اتحاد و هماهنگی امّت و تمسّک جمعی به «حبل الله» چهت نیل به هدف ها الهی و انسانی، مرکزی برای حکومت و آنگاه، مکانی برای یاددادن و تعلّم بود.
درین نوشته، سعی بر این میباشد که ضمن شناخت بیشتر با رده و آداب مسجد، وظایف شخص در قبال مسجد و نقش سازنده آن را در معاش تبیین کنیم و گامی برای رونق بیشتر مساجد برداریم. ان‌شاء الله
الف) مقام مسجد
مسجد در فرهنگ اهل بیت(ع) مهمان‌منزل پروردگار در زمین، منزلت نزولد خیرات و برکات آسمانی، منزل درایت و عبادت، علاقه و محبت، صفا و صمیمیت، ایثار و عفو و بخشش، تجلی‌گاه فردوس در زمین و تفریح‌گاه موحّدان می باشد.[4]
پیامبر اکرم(ص)، در اولی گام برای تشکیل حکومت اسلامی، مسجد النبی را در مدینه شالوده‌گذاری کرد که اول مقر علمی، سیاسی، اجتماعی و حکومتی اسلام به شمار آمد و تحت عنوان راس یادگرفتن معارف اسلامی و آدم سازی و مرکز حکومت و سیاست‌گذاری شناخته شد.
1. منزل معبود
معبود متعال می‌فرماید:
)وَ أَنّ الْمَساجِدَ لِلّهِ فَلا تَدْعُوا مَعَ اللّهِ أَحَدًا([5]؛
«مساجد برای خداست. پس احدی را جز رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد وی نخوانید»؛ یعنی کلیه چیز در مساجد برای خداست و مسجد باید مکان تبلیغ بها‌های الهی باشد.
پیامبر خدا(ص) فرمود: «در تورات درج گردیده است که: منزل‌های اینجانب روی زمین، مساجد هستند. آفرین به هر کس خویش را در منزل‌اش پاکیزه نماید و آن گاه برای دیدارم به منزل‌ام بیاید. مطلع باشید بر صاحب خانه میباشد که میهمان را گرامی دارد؛ آنها که در ظلمت‌های شب به مساجد میروند، بشارت باد بر آنان به فروغ براق در روز قیامت».[6]
امام صادق(ع) فرمود: «بر شما باد به رفتن به مساجد؛ چون مساجد، منزل‌های آفریدگار در روی زمین هستند. هر کس پاکیزه وارد آنها گردد، خدا اورا از گناهانش تمیز می‌نماید و اورا در زمره زائران خودش می‌نویسد. پس در مساجد بسیار نماز و دعا بخوانید.[7]
در حدیث قدسی آمده است: «مساجد منزل‌های اینجانب شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد در زمین می باشند. مساجد برای اهل نشانی مسجد النبی کوهسنگی مشهد افق نورافشانی می‌نمایند؛ همانطو که ستارگان برای اهل زمین می‌درخشند».[8]
2. منزل پرهیزکاران
مسجد، نام جای و در لغت به معنای مکان سجده و مسجد النبی کوهسنگی مشهد عبادت است[1] و در اصطلاح، به مکانی گفته می‌شود که جایگاه عبادت و خضوع است. هر یکسری کلمه و واژه مسجد درخصوص چهار دیواری خاصی به شغل می‌رود که برای عبادت تاسیس شده است، ولی در اسلام تمامی زمین، پاک و پاکیزه میباشد و می تواند سجده‌گاه و مسجد مؤمن قرار گیرد.
فرستاده اکرم(ص) در حدیثی بعداز ذکر فضیلت مسجد الحرام و مسجد الأقصی، به ابوذر فرمود: «حیثما ادرکتک الصلاة فصلِّ و الأرض لک مسجد؛[2] هر جا وقت نماز رسید، به عبارتی جا نماز بخوان که سرتاسر زمین برای تو مسجد می باشد».
واژه مسجد، با صیغه‌های متفاوت 29 توشه آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد در قرآن به عمل رفته و در بیشتر مورد ها، منظور مسجد الحرام میباشد که تحت عنوان اول مسجد روی زمین شناخته و برای عبادت عموم تاسیس شده است:
) إِنّ أَوّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنّاسِ لَلّذی بِبَکّةَ مُتوشهَکًا وَ هُدًى لِلْعالَمینَ(؛[3]
«اولیه منزل‌ای که برای عموم قرار داده گردیده‌است، منزل‌ای می باشد در مکه که مایه برکت و هدایت برای جهانیان هست».
مهم ترین نقش مسجد، مرکزیت بخشیدن به عبادت مسلمانها هست. مسجد محیطی، هست که بشر ناپاک نباید وارد آن خواهد شد و دور و بر و زمین آن می بایست از هر سیرتکامل زشتی محفوظ باشد.
مسجد ضمن مرکزیت برای عبادت، محلی برای نماد دادن اتحاد و هماهنگی امّت و تمسّک جمعی به «حبل الله» چهت نیل به هدف ها الهی و انسانی، مرکزی برای حکومت و آنگاه، مکانی برای یاددادن و تعلّم بود.
درین نوشته، سعی بر این میباشد که ضمن شناخت بیشتر با رده و آداب مسجد، وظایف شخص در قبال مسجد و نقش سازنده آن را در معاش تبیین کنیم و گامی برای رونق بیشتر مساجد برداریم. ان‌شاء الله
الف) مقام مسجد
مسجد در فرهنگ اهل بیت(ع) مهمان‌منزل پروردگار در زمین، منزلت نزولد خیرات و برکات آسمانی، منزل درایت و عبادت، علاقه و محبت، صفا و صمیمیت، ایثار و عفو و بخشش، تجلی‌گاه فردوس در زمین و تفریح‌گاه موحّدان می باشد.[4]
پیامبر اکرم(ص)، در اولی گام برای تشکیل حکومت اسلامی، مسجد النبی را در مدینه شالوده‌گذاری کرد که اول مقر علمی، سیاسی، اجتماعی و حکومتی اسلام به شمار آمد و تحت عنوان راس یادگرفتن معارف اسلامی و آدم سازی و مرکز حکومت و سیاست‌گذاری شناخته شد.
1. منزل معبود
معبود متعال می‌فرماید:
)وَ أَنّ الْمَساجِدَ لِلّهِ فَلا تَدْعُوا مَعَ اللّهِ أَحَدًا([5]؛
«مساجد برای خداست. پس احدی را جز رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد وی نخوانید»؛ یعنی کلیه چیز در مساجد برای خداست و مسجد باید مکان تبلیغ بها‌های الهی باشد.
پیامبر خدا(ص) فرمود: «در تورات درج گردیده است که: منزل‌های اینجانب روی زمین، مساجد هستند. آفرین به هر کس خویش را در منزل‌اش پاکیزه نماید و آن گاه برای دیدارم به منزل‌ام بیاید. مطلع باشید بر صاحب خانه میباشد که میهمان را گرامی دارد؛ آنها که در ظلمت‌های شب به مساجد میروند، بشارت باد بر آنان به فروغ براق در روز قیامت».[6]
امام صادق(ع) فرمود: «بر شما باد به رفتن به مساجد؛ چون مساجد، منزل‌های آفریدگار در روی زمین هستند. هر کس پاکیزه وارد آنها گردد، خدا اورا از گناهانش تمیز می‌نماید و اورا در زمره زائران خودش می‌نویسد. پس در مساجد بسیار نماز و دعا بخوانید.[7]
در حدیث قدسی آمده است: «مساجد منزل‌های اینجانب شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد در زمین می باشند. مساجد برای اهل نشانی مسجد النبی کوهسنگی مشهد افق نورافشانی می‌نمایند؛ همانطو که ستارگان برای اهل زمین می‌درخشند».[8]
2. منزل پرهیزکاران
امامزاده اما ضیاء آباد